.png)
.png?ph=88436f00ac)
Η αγάπη βλέπει από τηλεσκόπιο, η ζήλια από μικροσκόπιο…
Η ζήλια είναι ένα αίσθημα που οι περισσότεροι άνθρωποι, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, έχουν βιώσει στη ζωή τους και συνδέεται, συνήθως, με μια υπαρκτή ή φαντασιακή απειλή πως κάποιο άλλο άτομο έχει γίνει αποδέκτης του ενδιαφέροντος, της αγάπης ή του πόθου του/της ερωτικού μας συντρόφου.
Είναι ένα περίπλοκο συναίσθημα και μπορεί να περιλαμβάνει οργή, θλίψη, απογοήτευση, θυμό, ανεπάρκεια, απόγνωση κ.α.
Αν και η ζήλια είναι μια επώδυνη συναισθηματική εμπειρία, δεν είναι ένα συναίσθημα που θα πρέπει να κατασταλεί αλλά να θεωρηθεί ως ένα σημάδι ότι η σχέση βρίσκεται σε κίνδυνο. Θεωρείται, λοιπόν, ένα απαραίτητο συναίσθημα καθώς διατηρεί τους κοινωνικούς δεσμούς και κινητοποιεί τους ανθρώπους να εμπλακούν σε συμπεριφορές που διατηρούν και εξελίσσουν τις σημαντικές σχέσεις της ζωής τους.
Η ζήλια μπορεί, κάποιες φορές, να είναι δικαιολογημένη ως συναισθηματική αντίδραση απέναντι σε μια υπαρκτή απιστία ή απόρριψη. Πολλές φορές, όμως, δεν βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα, προκαλώντας μεγάλο ψυχικό πόνο και αναστάτωση όχι μόνο σε αυτόν που ζηλεύει αλλά και στα άτομα του άμεσου περιβάλλοντός του.
Ποιοι είναι, κυρίως, οι λόγοι που οδηγούν έναν άνθρωπο σε παράλογη ζήλια;
Τα θεμέλια των αισθημάτων ζήλιας μπαίνουν νωρίς στη ζωή. Εάν οι στενές συναισθηματικές σχέσεις του παιδιού με τα άτομα φροντίδας του είναι απρόβλεπτες, ασυνεπείς και δεν του δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας, είναι πολύ πιθανό και αναμενόμενο να πυροδοτήσουν στο παιδί καχυποψία και μια ανάγκη διαρκούς ετοιμότητας. Αν δεν ανατραπεί αυτό το συναισθηματικό κλίμα στη ζωή του παιδιού, είναι πιθανόν η καχυποψία αυτή να αποτελέσει συστατικό στοιχείο όλων των στενών συναισθηματικών του σχέσεων αργότερα στη ζωή, ακόμα και στην περίπτωση που δεν υπάρχει κάποιος αντικειμενικός λόγος για κάτι τέτοιο. Σταδιακά, μπορεί να δημιουργηθεί ένας καταστροφικός τρόπος διαχείρισης της ζήλιας.
Συχνά, το άτομο που ζηλεύει νιώθει ανάξιο αγάπης και για το λόγο αυτό είναι καχύποπτο και δυσκολεύεται να πιστέψει πως ο/η σύντροφός του/της δεν έχει καμία διάθεση να εγκαταλείψει τη σχέση. Γι’ αυτό και λέγεται πως το άτομο που ζηλεύει έχει περισσότερο ανάγκη να αγαπηθεί παρά να αγαπήσει. Αυτή η συνεχής ανασφάλεια δημιουργεί συνήθως έναν μόνιμο φόβο εγκατάλειψης που οδηγεί, με τη σειρά του, σε μια εξεζητημένη ελεγκτική συμπεριφορά και σε ακραίες εκδηλώσεις ζήλιας.
Πρόκειται, επίσης, για ένα συναίσθημα που έχει να κάνει με τον ίδιο άνθρωπο που το βιώνει. Ίσως έχει να κάνει με τη συμπεριφορά του άλλου απέναντί του που είναι ασυνεπής. Οι άνθρωποι που νιώθουν έτσι θεωρούν βασικό το να είναι κανείς συνεπής μαζί τους και να τηρεί τις υποσχέσεις που του/της δίνουν. Διαφορετικά, η ανασφάλεια εντείνεται και εκδηλώνεται σε μορφή ζήλιας.
Ίσως, πάλι, ευθύνεται μια κακή προηγούμενη σχέση. Αν το αμέσως προηγούμενο άτομο με το οποίο ήταν μαζί, του/της φέρθηκε άσχημα ή του/της είπε ψέματα, συνήθως ‘το πληρώνει’ η αμέσως επόμενη σχέση. Αν μάλιστα δεν έχει μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα μετά το χωρισμό, τότε θα χρειαστεί χρόνος για να εμπιστευτεί ένα άτομο και να μην του/της κάνει συχνά σκηνές.
Σύνηθες, τέλος, πρόβλημα της εποχής μας είναι ότι οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να εκφράζουν εύκολα τα συναισθήματά τους και να εκτίθενται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υψώνουν τείχη, να κλείνονται ακόμα περισσότερο στον εαυτό τους και να εκδηλώνουν με δυσλειτουργικό τρόπο το ενδιαφέρον τους.
Πώς μπορείς, λοιπόν, να διαχειριστείς έναν σύντροφο που σε ζηλεύει;
Αναγνώρισε το πρόβλημα και συζήτησέ το. Καταγράψτε μαζί τις εκδηλώσεις ζήλιας. Σε ποιες περιπτώσεις πυροδοτείται; Τι είδους σκέψεις και συναισθήματα επικρατούν τότε; Τι γίνεται όταν η κρίση ζήλιας έχει περάσει; Πώς αυτό επηρεάζει τη σχέση γενικότερα; Οι καταγραφές αυτές βοηθούν στη συνειδητοποίηση των διαφόρων ιδιαιτεροτήτων και αιτιών της ζήλιας στο συγκεκριμένο άτομο και άρα στην ενίσχυση της πιθανότητας μιας αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης των όποιων εκδηλώσεών της.
Εξήγησέ του/της με ηρεμία και όχι με θυμό πώς αυτή η κατάσταση σε κάνει εσένα να νιώθεις δείχνοντας πως είσαι πρόθυμος/η να τον/την βοηθήσεις, επιβραβεύοντας την όποια προσπάθεια.
Σε περίπτωση που η δική σου συμπεριφορά είναι συνεπής αλλά ο/η σύντροφός σου σε ζηλεύει παθολογικά και εμφανίζεται παράλογος/η μην προσπαθήσεις απλά να αποφύγεις το πρόβλημα υποχωρώντας στις απαιτήσεις του/της. Σίγουρα θα βρεθεί κάτι άλλο να τον/την ενοχλήσει και να τον/την κάνει να ζηλέψει, ενώ εσύ, μ’ αυτόν τον τρόπο, κινδυνεύεις να χάσεις τον εαυτό σου.
Δώσε του/της να καταλάβει τα συναισθήματά σου. Ίσως να είστε στην αρχή της σχέσης και να μην είναι ακόμη σίγουρος/η για τα αισθήματά σου γι’ αυτό και ενοχλείται και αντιδρά υπερβολικά. Από την άλλη, αν η σχέση έχει προχωρήσει, η ζήλια είναι δικό του/της καθαρά θέμα και χρειάζεται συνέχεια επιβεβαίωση για το πώς νιώθεις. Καλό είναι, λοιπόν, να είσαι γενναιόδωρος/η με τα συναισθήματά σου και να τα εκδηλώνεις. Μην ξεχνάς να του/της λες πόσο τον/την αγαπάς και να το δείχνεις και έμπρακτα, ώστε να καταλάβει ότι νοιάζεσαι και ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχεί και να ζηλεύει. Η επιβεβαίωση σίγουρα θα βοηθήσει να καταλαγιάσει η ανασφάλειά του/της.
Προσπάθησε να διαχειριστείς τα δικά σου συναισθήματα και να μην αντιδράς με θυμό. Σίγουρα όταν ο/η σύντροφός σου σε ζηλεύει σε σημείο ενοχλητικό, αυτό σε εκνευρίζει και σε θυμώνει, ειδικά όταν αυτό συμβαίνει σχεδόν σε καθημερινή βάση και δίχως καμία αφορμή από μέρους σου. Δεν είναι όμως ο θυμός η λύση και ο σωστός χειρισμός. Προτίμησε, λοιπόν, αντί να αντιδράς με νεύρα και τσακωμούς, να τον/την καθησυχάζεις κάθε φορά που εκδηλώνει την ανησυχία του/της και να μιλάς με ήρεμο και όμορφο τρόπο έτσι ώστε να μην μπορεί να συνεχίσει άλλο τη σκηνή. Διαφορετικά, όσο περισσότερο θυμώνεις θα κλιμακώνεται η κατάσταση και μάλιστα είναι πολύ πιθανόν η αντίδρασή σου αυτή να θεωρηθεί απόδειξη «ενοχής».
Μην τον/την αποκλείεις από τις δραστηριότητες και τις εξόδους σου. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα έχει τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσει ότι όταν είσαι με την παρέα σου ή σε κάποια αγαπημένη σου δραστηριότητα δεν κάνεις τίποτα επιλήψιμο αλλά απλά διασκεδάζεις. Φρόντισε όταν είστε μαζί με τη δική σου παρέα να του/της δίνεις προσοχή και να δείχνεις στους άλλους πόσο σημαντικός/ή είναι για σένα.
Απευθύνσου σε έναν ειδικό. Αν η ζήλια του/της συντρόφου σου έχει γίνει υπερβολική και παράλογη ή αν απλά δεν ξέρεις πώς να χειριστείς την κατάσταση και χρειάζεσαι καθοδήγηση, μη διστάσεις να απευθυνθείς σε έναν ειδικό σύμβουλο σχέσεων για να δεις τι βήματα θα ακολουθήσεις. Αν, μάλιστα, το έχεις συζητήσει με τον/την σύντροφό σου και αναγνωρίζει το πρόβλημά μπορείτε να επισκεφτείτε μαζί έναν σύμβουλο και να βρείτε τη λύση.
Και αν τίποτε από τα παραπάνω δεν βοηθήσει, μάλλον ήρθε η ώρα να αλλάξεις σελίδα. Είναι καλύτερα να αποτύχεις σε έναν έρωτα, παρά να επιτύχεις σε μία σχέση με ημερομηνία λήξεως. Είναι προτιμότερο να έχεις ωραίες αναμνήσεις, παρά δυσάρεστες στιγμές. Αξίζει το ρίσκο, όσο δύσκολο και αν φαντάζει το μέλλον.
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια του ψυχοθεραπευτικού κέντρου "Ενδελέχεια"